Het lijkt namelijk wel of wij niet meer hebben geleerd om om te gaan met tegenslag. Toch hoort tegenslag bij het leven. Sterker nog: van tegenslagen leren we sterker te worden en anders naar dingen te kijken. We weten alleen niet meer hoe dat moet en dat is het probleem. Heb ik daar dan een pasklare oplossing voor? Nee, want we zullen dat zelf moeten leren. Er is niemand die je daarbij aan het handje meeneemt en zegt: "Kijk, zo moet het."
Bij tegenslag gaat het om alle soorten die je in een leven tegen kunt komen: je geliefde verlaat je en plots word je op jezelf teruggeworpen, je raakt ongeneeslijk ziek, een goede vriend(in) overlijdt onverwachts, of je huis brandt af.
Wat dat overlijden van goede vriendinnen betreft heb ik daar de nodige 'ervaring' in zal ik maar zeggen. In 2002 overleed plotseling mijn vriendin Anouschka aan een hartstilstand, terwijl ze in haar tuintje aan het grasmaaien was. Ze was toen 26 jaar.. En in september vorig jaar overleed één van mijn liefste vriendinnen, Nathalie, op de leeftijd van 41 jaar. Ook onverwacht. Dat zijn ingrijpende gebeurtenissen waarvan je hart, bij wijze van spreken, een slag overslaat en waar je leven behoorlijk ontwricht van kan raken.
In het tijdschrift Flow (nr. 3 van 2013) staat een interessant artikel over de oerkracht van de mens (zie ook de titel van dit blog) en dat heb ik in één ruk uitgelezen. Ik heb na de dood van Anouschka heel veel bekenden van haar gebeld of gemaild om deze in te lichten. Dat was vooral om haar ouders te ontlasten, want die waren totaal ontredderd. Dat gold ook voor haar oudere zus. Het verlies van een kind is iets wat je volgens mij nooit meer te boven komt. Maar tijdens al die telefoontjes en berichtjes waarbij ik keer op keer weer moest vertellen wat er was gebeurd, kwam ik er achter dat dit me op een bepaalde manier heeft geholpen om het verlies een beetje te verwerken. Dus toen Nathalie was overleden, heb ik weer zoveel mogelijk mensen ingelicht.
Mensen in mijn directe omgeving dachten waarschijnlijk dat de dood van Nathalie nog niet tot me doorgedrongen was, omdat ik gewoon verder ging met mijn leven. Natuurlijk was ik erg verdrietig, maar ik kon wel normaal functioneren.
 |
| The circle of life (Bron: Etsy.com) |
Volgens rouwtherapeute Riet Fiddelaers (zij is geciteerd in het artikel in Flow) bevatten mensen vlak na een groot verlies nog niet wat er is gebeurd. In die eerste fase schieten veel mensen in een zogenaamde 'overlevingsstand' en wordt de pijn even ergens 'geparkeerd' tot er een bodem is ontstaan waarop het verdriet te dragen is. Zonder deze bodem zouden we instorten. Juist in deze fase kun je vaak meer aan dan je denkt. Ergens komt een primaire oerkracht naar boven die je op de been houdt. Deze kracht is wel iets anders dan veerkracht. Bij veerkracht kun je weer verder in de toekomst. Dat is het vermogen om te vallen en weer op te staan.
De oerkracht geeft ons soms onvermoede kanten. Zo kun je tijdens een begrafenis ineens een toespraak houden voor een overleden geliefd persoon, of je kunt een gedenkwaardig afscheid organiseren. Deze kracht om door te gaan wordt 'impact bias' genoemd. Impact bias is de neiging om je eigen kracht te onderschatten, omdat je je geen goede voorstelling kunt maken van de impact van een dergelijke tragische gebeurtenis.
In het eerder genoemde boek wordt met name onderzocht wat de veerkracht is van mensen na een traumatische gebeurtenis, in welke mate ze in staat zijn geweest om hun leven weer op te pakken en verder te gaan. Veel van de onderzochte personen gaven namelijk aan dat zij sterker zijn geworden en anders tegen het leven aankijken. Ze hechten veel meer waarde aan familie- en vriendschapsbanden en vinden het makkelijker met tegenslagen om te gaan. De meeste mensen geven aan geestelijk ernorm gegroeid te zijn. Ik heb dat bij mezelf ook gemerkt, je leert van de dieptepunten die je tegenkomt in het leven. Die leerervaring doe je op om verder te kunnen.
Toch is de mate van geestelijke groei wel afhankelijk van hoe je in het leven staat: hoe evenwichtiger je bent, hoe meer stress je kunt verdragen en hoe veerkrachtiger je bent. Ook iemands persoonlijkheid speelt een belangrijke rol. Zo is het bijna voor de hand liggend dat mensen met een van nature pessimistische kijk op het leven hier veel meer moeite mee hebben dan mensen die overal en in elke situatie nog een lichtpuntje zien.
Maar je kunt het leren. Het is je manier van denken die je veerkrachtig maakt en die manier van denken kun je zelf bijsturen. Het belangrijkste is te accepteren dat je niet alles in je leven onder controle hebt, alleen je eigen gedachten en opvattingen heb je onder controle. Aanvaarden dat we maar een beperkte invloed hebben op het leven om ons heen is al een eerste stap. Daarnaast hebben we afgeleerd om verantwoordelijkheid te nemen voor gedachten en opvattingen die wél onder onze controle vallen. We zijn namelijk algauw geneigd om de buitenwereld de schuld te geven van ons ongemak.
Wat voor mijzelf een openbaring was, ik zat er namelijk best wel mee dat men dacht dat de dood van Nathalie niet tot me doorgedrongen was, is dat ik waarschijnlijk tot een groep mensen behoor die door psycholoog Al Siebert (schrijver van 'The survivor personality') 'overlevers' wordt genoemd.
Overlevers zijn mensen die van alle eigenschappen wat hebben. Ze zijn zowel serieus als humoristisch, kunnen hard werken, maar ook vreselijk lui zijn en zelfverzekerd zijn en tegelijkertijd ook zelfkritisch. Overlevers kunnen door die uiteenlopende kanten op verschillende manieren reageren op traumatische gebeurtenissen. En dat geeft ze in dit geval een voordeel.
Kort geleden kreeg ik van twee verschillende mensen bijna hetzelfde compliment. De een zei, dat ze er bewondering voor had hoe ik uit mijn bijna burn-out was teruggekomen en de ander zei, dat ik heel veel levenskracht in mij heb. En zo voelt dat nu ook.
Vorig jaar was geen makkelijk jaar, maar ik kan wel zeggen dat ik daar sterker door ben geworden. Tegenslag hoort nu eenmaal bij het leven. Soms heb je jaren dat het allemaal lekker loopt en soms heb je jaren dat het allemaal tegen lijkt te zitten. We hebben er allemaal mee te maken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten